Van twee kanten
Breuklijnen. In de geologie heten die, wetenschappelijk verantwoord omschreven: ‘discontinue zones in gesteente waarlangs verzet heeft plaats gevonden’. Wikipedia heeft het al gauw over aardplaten en teknotiek. Platenteknotiek is gedonder in de aardkorst en langs breuklijnen kan heel veel schade optreden. Het zijn dikke barsten in de samenhang en soms hebben ze probleem verdoezelende namen als Sint Andreas of the Ring of Fire.
De aansluitingen tussen de schoolsoorten in het onderwijs vertonen veel gelijkenis met breuklijnen. Ze veroorzaken geregeld emotionele bevingen en net zo geregeld treedt er langs de lijnen ook flinke schade op. De breuklijnen in de onderwijsketen duiden op imperfecte aansluitingen, zowel op systeemniveau als op individuele levels. En daar zouden we wel eens wat meer aan moeten doen. De onderwijsorganisaties en het Ministerie van OCW vinden dat gelukkig ook, maar vaak kijken die eerst de kant op van de regelgeving.
Het zijn vooralsnog vaak onderwijspioniers die werkelijk werken aan het helen van de breuken. Op scholen waarin groep 7 en 8 
po en klas 1 en 2 vo zijn samengebracht bijvoorbeeld. Delen van examens die indalen in een voorafgaande onderwijssoort of verkennende colleges volgen op het vervolgonderwijs. Niet gebroken, maar doorlopende lijnen dus. Gelukkig zijn er altijd wel grootmeesters in de wereld van het onderwijs die iets dergelijks bedenken en vooral ook doen met hun leerlingen en studenten. Ze durven soms langs, soms net over de randen van de regelgeving te sturen als dat in het belang is van jongeren. En ze zijn daarbij reuze creatief.
De Way to Learn, de lesmethode voor groep 7 en 8 po en de brugklas vo, slaat bruggen over een van de breuklijnen heen. In twintig lessen worden leerlingen voorbereid op de sprong naar het voortgezet onderwijs. En hun ouders springen mee, want die vormen een uiterst belangrijke categorie bruggenbouwers. Eenmaal geland aan de vo-kant werken leerlingen door aan hun zelfbeeld en managen ze hun verwachtingen van de nieuwe school en voor een stukje ook van het leven.
Dat je voor hulp over de breuklijnen wel creatief, maar niet perse burgerlijk ondeugend hoeft te zijn, bewijst een organisatie als Peer2Peer. Peer2Peer is een instituut dat inzet op coaching door medeleerlingen en –studenten, leren van en met elkaar. De trainers van Peer2Peer trainen Peer Coaches voor hun begeleidende taak in verschillende rollen. De coaches zijn ouderejaars die hun tijd en talent ook willen inzetten ten behoeve van medeleerlingen. Een speciale Peer Coach, de Peer Leader, helpt verse brugklassers wegwijs te raken op hun nieuwe school, vertelt over de do’s and don’ts van dit nieuwe leven en vast ook over andere geheimen. Peer Leaders hebben vaak de rol van gastdames en –heren op open avonden en zijn intensief betrokken bij de kennismakingsdagen. In sommige gevallen komen ze zelfs al voor de zomervakantie een lesje geven op hun oude basisschool. Of ze daar dan ook ‘alumni’ worden genoemd? ‘Oud-leerlingen’ is waarschijnlijker.
En zo kan de liefde mooi van twee kanten komen. Over de breuklijnen heen. Zo hoort het ook …
Dirk van der Spoel,
Haarlem, 4 november 2016